Kuo lesisita ha kau kanititeiti ‘e toko 5 ki he Fili Si’i ‘a Tongatapu 10. Na’e tapuni e lesisita kanititeiti ‘aneafi, Tusite 6 ‘o Sune.
Ko e Fili Si’i foki ‘eni ki ha fakafofonga ki he Sea ‘o e Fakafofonga kuo pekia, ka ko e Palemia kimu’a ‘o Tonga, Dr. Pohiva Tu’i’onetoa.
Ko e kau kanititeiti ‘I honau fakahokohoko, fika 1 ko Matani Nifofā mei Kolonga; fika 2 Seinimili Tu’i’onetoa Fonua mei Makaunga; fika 3 ko Daniel Fale mei Lapaha; fika 4 ko Kapeli Lanumata mei Lapaha; pea fika 5 ‘a Fotu Fisi’iahi mei Niutoua.
Ko e Fili Si’í ‘e fakahoko ia he ‘aho Tu’apulelulu 13 ‘o Siulaí.
Ko Kapeli Lanumata kuo ne ‘osi fakahā ‘oku ne kanititeiti ma’ae Paati PTOA. Ko ia pe tokotaha ‘oku PTOA he kau kanititeiti. Na’a ne kanititeiti pe foki he fili ‘o e 2021, pea fika 2 kia Tu’i’onetoa he fili ko ia.
Ko Matani Nofofa, ‘oku ne ‘osi fakahā ‘oku ne tu’u tau’atāina, ‘o ‘ikai kau ki ha fa’ahi. Na’a ne ngāue fakapule’anga he MOI.
Ko hono toe ‘o e kau kanititeiti ‘oku nau kemipeini ki he kau fili mo e kau muimui ki he fakafofonga kuo pekia.
Ko e toko 3 ko ‘eni – Fotu Fisi’iahi, Daniel Fale, mo Seinimili, na’a nau ngāue fakapule’anga kotoa he ngaahi lakanga ma’olunga, hangē ko Fisi’iahi, ko e CEO ‘o e MIA. Ko ia na’a ne tokanga’i ‘a e ma’u’anga ngāue toli ki Nu’usila mo ‘Aositelelia.
Ko Daniel Fale, ko e Sea e Poate Taulangá, pea na’a ne ‘osi kanititeiti foki kimu’a. ‘Oku ne kau he tangata taukei mo mohu fakakaukau ‘I he mala’e politikale.
Ko Seinimili Tu’i’onetoa Fonua, ko e loea na’e ngāue he Poate ‘a e TPL, ka ko e ‘ilamutu ‘o Pohiva Tui’onetoa. Ko e fefine pe ia ‘e tokotaha ki he Fili Si’í.
Ko e toko tolu ko ‘ení ‘oku nau meimei tatau pe ‘a e me’a ‘oku nau tu’u ki ai, pea ko e kakai koee na’a nau fili ‘ia Pohiva Tu’i’onetoa, te nau vahevahe ‘enau fili he toko tolu ko ‘ení.
‘Oku lava pe ke tau pehē ko e toko tolu ko ‘ení, ‘oku nau tu’u he tafa’aki ‘o e Paati ‘a e Kakai (PAK) ki Tongatapu 10. Ko e paati foki ‘eni na’e kamata ‘e he Palemia kuo pekiá.
‘Oku hanga ‘e he me’a ni ‘o fakaivi’i lahi ‘a e kanititeiti ‘a Kapeli Lanumata, ko ‘ene tu’u tokotaha pe he PTOA, pea ka poupou ki ai ‘a e kotoa e kau muimui PTOA ‘o TT10, ‘e ala hoko ia ko e kanititeiti lelemu’a mo malohitaha he kau kanititeiti.
Kaekehe, ‘oku kanititeiti foki e kau tangata mo ha fefine ‘oku ‘ikai ke ngata pe ‘i he ‘enau ako lelei mo taukei fakangāue, kae toe ‘iloa tautefito ki Hahake he mala’e ‘o e ngāue fakapule’angá, pehē ki he politikale. ‘I he’ene pehē ‘oku mālie ‘a e teu Fili Si’i ka hoko.
